روانشناسی نوجوان چیست و چه کمکی به افراد می‌کند؟ روانشناسان بر این باورند که نوجوانی یک دوران گذار مهم از کودکی به بزرگسالی محسوب می‌شود که با چالش‌های جدیدی برای نوجوان همراه است. معمولا این چالش‌ها می‌تواند والدین را غافل گیر کرده و زمینه ساز بروز تنش‌ها و تعارضات بسیار شود. از همین رو نظریه‌پردازان مختلف تلاش کرده‌اند تا در مورد نیازهای دوره نوجوانی و بهترین شیوه برخورد با این نیازها توضیحات جامعی را ارائه کنند تا در کنار رشد بهتر نوجوان، سلامت روان خانواده نیز حفظ شود. با شناخت روان نوجوان می‌توان از تنش‌های خانواده در این دوران کاست. در صورت بروز مشکلات توصیه می‌کنیم حتما از مشاوره خانواده استفاده کنید.

منبع: روانشناسی نوجوان 

روانشناسی نوجوان | تفاوت‌های ذهنی نوجوانان

نوجوانی یک دوره گذار بسیار مهم است که طی آن افراد تلاش می‌کنند از کودکی فاصله گرفته و خود را به عنوان یک بزرگسال در اجتماع معرفی کنند. در این مسیر تغییرات ذهنی خاصی روی می‌دهد که می‌تواند چالش ساز شده و تعارضاتی را میان نوجوان و پدر و مادر ایجاد نماید. اگر فرزند نوجوانی در خانه دارید و دائما با او به اختلاف نظر می‌رسید باید بدانید که تنها نیستید.

این مشکلی است که اکثر والدین در دوره نوجوانی فرزندشان تجربه می‌کنند. اگر بتوانید با تغییرات ذهنی که در این دوره رخ می‌دهند بیشتر آشنا شوید راحت تر فرزندتان را درک می‌کنید و در نتیجه ارتباطتان نیز با او بهبود خواهد یافت. همچنین درک متقابل شما در سازگاری راحت تر نوجوان با دوره نوجوانی نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت. براساس یافته‌های انجمن روان پزشکی کودک و نوجوان آمریکا مهم‌ترین تفاوت های ذهنی نوجوانان به شرح زیر می‌باشد.

1- تکانشی تر بودن نوجوانان

یافته‌های روان شناختی نشان می‌دهد که افراد در دوره نوجوانی تکانشی‌تر رفتار می‌کنند. این مسئله به این معناست که آن‌ها توانایی کمتری برای آینده نگری دارند و اغلب تصمیمات آنی و در لحظه‌ای را اتخاذ می‌کنند. همین مسئله باعث می‌شود که نتوانند به خوبی پیامدهای رفتار خود را در نظر بگیرند.

2- افزایش ریسک پذیری

ناتوانی در نظر گرفتن پیامدهای رفتاری باعث می‌شود که نوجوانان ریسک پذیری بالاتری نیز داشته باشند و در نتیجه به احتمال بالاتری در فعالیت‌های پرخطر درگیر شوند. برای مثال رانندگی پرخطر، تمایل برای مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا تجربه مواد از جمله مواردی هستند که در نوجوانی بیش از هر زمان دیگری تجربه می‌شوند به همین خاطر روانشناسی نوجوان کمک می‌کند تا این ریسک پذیری به درستی کاهش یابد.

3- نداشتن درک درست در مورد نشانه های اجتماعی و هیجانی

اکثر نوجوانان به اندازه همتایان بزرگسال خود درک درستی از نشانه‌های اجتماعی و هیجانی ندارند. در واقع آن‌ها بیش از دیگران دچار سوءتعبیر می‌شوند و از همین رو تعارض‌ها و اختلاف نظرهای زیادی با دیگران دارند. در این شرایط به جای درگیر شدن با فرزندتان بسیار اهمیت دارد که از او بخواهید در مورد درک خود از موقعیت کنونی برای شما صحبت کند و سپس به او کمک کنید تا واقعیات موجود را از زاویه دیگری بنگرید.

4- تاثیرپذیری از تغییرات فیزیولوژیک

نوجوانان در این دوره از زندگی خود با تغییرات هورمونی گسترده‌ای روبه‌رو هستند. این مسئله تا حد بسیاری در خلق و روحیه آن‌ها تاثیر می‌گذارد و می‌تواند در الگوهای رفتاری آن‌ها نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد. افزایش حساسیت، زودرنجی و پرخاشگری از جمله مواردی هستند که تحت تاثیر این تغییرات اتفاق می‌افتند.

روانشناسی نوجوان | رشد نوجوانان در ابعاد مختلف

همان طور که می‌دانید علاوه بر رشد فیزیکی، افراد در جنبه‌های دیگری از جمله شناخت، هیجان و اخلاق نیز رشد می‌کنند و در سنین مختلف با تغییرات گوناگونی روبه‌رو می‌شوند. ما در ادامه رشد نوجوانان در 4 جنبه مختلف را مورد بررسی قرار داده‌ایم. برای دریافت مشاوره نوجوان کلیک کنید.

رشد فیزیکی و جنسی در نوجوانان

سرعت گرفتن رشد فیزیکی در نوجوانان کاملا مشهود است و با علائم ظاهری مختلفی خود را نشان می‌دهد. برای مثال افراد در این دوره از زندگی خود رویش موهای زائد در نواحی مختلف بدن را تجربه کرده و بلند قدتر می‌شوند. همچنین چرخه قاعدگی برای دختران از این زمان آغاز می‌شود و سینه‌های آن‌ها نیز شروع به رشد کردن می‌کند. در مقابل صدای پسران بم تر شده و آن‌ها مسائلی نظیر انزال شبانه را نیز تجربه می‌کنند.

براساس روانشناسی نوجوان رشد مغز یکی دیگر از موضوعاتی است که در این دوران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای مثال با رشد و گسترش میلین‌ها و سیناپس‌های مغزی از دوره نوجوانی افراد توانایی بالاتری برای تفکر پیدا می‌کنند. همچنین مناطق مرتبط با کنترل هیجانات و احساسات در مغز نیز در این بازه زمانی دست خوش تغییرات و رشد گسترده‌ای می‌شوند.

به طور کلی همه این تغییرات در نحوه ادراک نوجوانان از جهان و رفتارهایی که از خود نشان می‌دهند تاثیر بسزایی می‌گذارد. در همین راستا آن‌ها آگاهی جنسی پیدا کرده و در واقع تمایلات جنسی شان بیدار می‌شود. بدن آن‌ها نسبت به هر زمان دیگری قوی تر و هماهنگ تر است و به همین خاطر است که آن‌ها در این دوره می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی برتری بالایی را از خود نشان دهند. با آگاهی هرچه بیشتر از روانشناسی نوجوان و تغییرات جسمی که در این دوران اتفاق می‌افتد می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا خود را بیشتر بشناسد و از توانایی‌های خود بهتر استفاده نماید.

روانشناسی نوجوان | رشد شناختی در دوره نوجوانی

در کنار رشد جسمانی، نوجوانی سبک‌های جدیدی از تفکر را برای افراد به ارمغان می‌آورد. برای مثال افراد در این دوره از زندگی خود می‌توانند در مورد موضوعات انتزاعی بیاندیشند. همچنین قوه تخیل و استدلال آن‌ها نیز تا حد زیادی رشد کرده و نمایان می‌شود. تفکر انتزاعی به آن‌ها کمک می‌کند که در مسائلی نظیر ریاضیات پیشرفت چشمگیری داشته باشند و قوه تخیل آن‌ها را به موضوعاتی نظیر عشق معنویت علاقه مند می‌سازد. در اوایل نوجوانی توانایی تفکر منطقی کم رنگ تر است و افراد تنها به پیامدهای کوتاه مدت رفتارهای خود می‌اندیشند اما به مرور زمان آن‌ها در این زمینه پیشرفت می‌کنند و در آستانه بزرگسالی می‌توانند دور اندیشی بیشتری پیدا کنند.

رشد هیجانی در دوره نوجوانی

در دوران پرهیاهوی نوجوانی افراد بیشتر به دنبال دریافت حمایت عاطفی از جانب دوستان خود می‌روند و بیش از هر زمانی با والدین خود تعارض پیدا می‌کنند. در واقع آن‌ها با پیوستن به گروه دوستان می‌خواهند احساس استقلال را در خود تقویت کنند و از همین رو تمایل دارند از پدر و مادر فاصله بگیرند. با این حال در اواخر این دوران یعنی زمانی که افراد احساس می‌کنند به اندازه کافی مستقل شده و شخصیت منحصر به فرد خود را شکل داده‌اند مجددا به سمت والدین خود کشیده می‌شوند و می‌توانند ارتباط نزدیک تری با آن‌ها برقرار کنند. در نتیجه از دیدن گرایش فرزندتان برای گذراندن زمان در کنار دوستان نگران نشوید و اجازه دهید این زمان به شیوه‌ای سالم سپری شود.

از دیگر تغییرات مرتبط با رشد هیجانی که در دوران نوجوانی اتفاق می‌افتد این است که افراد در ابتدای راه در مورد نوع نگاه دیگران در مورد خود حساس هستند و به دنبال راهی برای تایید ارزش‌هایشان می‌گردند. در نتیجه ممکن است احساس کنید اعتماد به نفس آن‌ها کاهش پیدا کرده یا بیش از حد به خود می‌پردازند. اما این مسئله نیز به مرور زمان و پیدا کردن یک هویت مستقل از جانب فرد کم رنگ می‌شود.

روانشناسی نوجوان | رشد اخلاقی در دوره نوجوانی

افراد در نوجوانی از نظر اخلاقی نیز رشد می‌کنند و توانایی ارتقا به سطوح عالی تری را دارند. آن‌ها تا پیش از این تنها کارهای اخلاقی را به خاطر سود و زیان آن یا به خاطر پیشگیری از تنبیه‌های احتمالی انجام می‌داده‌اند. اما به تدریج آن‌ها می‌توانند قوانین و قراردادهای اجتماعی را تحلیل کنند و از آن‌ها به دلایل دیگری نظیر پذیرفته شدن در اجتماع استفاده نمایند. با گذر زمان همچنین نوجوانان می‌توانند نفع دیگران را در اولویت قرار دهند و قوانین اجتماعی را حتی بدون اینکه نظارتی وجود داشته باشد پاس بدارند. در واقع آن‌ها قادرند به این درک برسند که برای مفاهیم اخلاقی به خودی خود ارزش قائل باشند نه فقط به خاطر اینکه نفع شخصی خاصی از آن‌ها عاید می‌شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوجوانان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول

چرا نوجوانان تمایل به پنهان کاری پیدا می‌کنند؟

افراد در این سنین تمایل دارند حریم شخصی خاصی برای خود تعریف کنند و به این ترتیب به والدین خود نشان دهند که دیگر بزرگ شده‌اند و نیازی به کنترل آن‌ها ندارند. از همین رو ممکن است در انجام کارهای ساده نیز پنهان کاری را پیش بگیرند. هرچقدر والدین بتوانند بهتر به فرزندشان نشان دهند که برای استقلال او ارزش قائل هستند این پنهان کاری‌ها کمتر خواهد شد. اگر در این زمینه نگرانی‌های زیادی دارید و نمی‌دانید باید چه برخوردی با فرزندتان داشته باشید مشاوره گرفتن از یک روانشناس متخصص در حوزه کودک و نوجوان می‌تواند تا حد زیادی در این زمینه به شما کمک نماید.

برای عضویت در اینستاگرام (ذهن نو) کلیک کنید

آخرین تحقیقات علمی روانشناسی

 ورود به صفحه

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور :9099070354

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری

 شماره تماس با موبایل : 02191002360

منبع: روانشناسی نوجوان